إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا
بدایت انسان خبر از نهایت آن دارد. بلکه در واقع نهایت انسان از بدایتش پیشی گرفته است. و این حقیقتی است که انسان باید به آن اعتراف کند و قبولش داشته باشد؛ زیرا حقیقیتی است ثابت شده با نص و واقع، تا جایی که در نصوص قرآنی و سنت نبوی به صورت واضح و آشکار آمده است.
الله سبحانه و تعالی در سوره ی ملک چنین می فرماید: ("همان" کسی که مرگ و زندگی را آفريد تا شما را بيازمايد که کدام يک از شما نيکو کار تراست؛ و او پيروزمند بخشنده است).
چنانکه می بینیم در این آیه الله عزوجل برای اینکه یاد آور شود بندگان در روز فصل (قیامت) به سمت او باز خواهند گشت مرگ را بر حیات مقدم کرده است. پروردگاری که برای آن روز وقت و زمانی را تعیین کرده که هیچ کس به جز خودش از آن آگاهی ندارد بلکه آن را جزو امور غیبی که در خواتیم سوره لقمان ذکر کرده؛ قرار داده است: (بی گمان علم (زمان) قيامت نزد الله است، و (او) باران را نازل می کند، و آنچه را که در رحمهاست می داند، و هيچ کس نمی داند فردا چه چيز به دست می آورد، و هيچ کس نمی داند که در کدام سرزمين می ميرد، يقيناً الله دانای آگاه است).
و در آیه ی دیگر می فرماید: (گويند پروردگارا دو بار جانمان را گرفتی و دو بار زنده کرده ای). در این آیه نیز مردن را بر حیات مقدم کرده است.
و در حدیث رسول الله صلی الله علیه و سلم چنین می فرمایند: (نطفه هر یک از شما مدت چهل روز در رحم مادر، جمع می شود. سپس تا چهل روز دیگر، به شكل خون بسته در می آید. و بعد از چهل روز دیگر، به پاره گوشتی، تبدیل می شود. آنگاه الله تعالى، فرشته ای را می فرستد و او را به نوشتن چهار چیز، مأمور می كند. و می گوید: عمل، رزق، أجل و شقاوت یا سعادتش را بنویس. آنگاه در او، روح دمیده می شود).
و در روایت دیگر نزد امام مسلم چنین آمده: (همانا الله عزوجل فرشته ای را مأمور رَحِم کرده است و فرشته می گوید: پروردگارا! این نطفه است، پروردگارا این علقه است، پروردگارا این مضغه است. پس وقتی که پروردگار اراده کرد، آفرینش را به تمام برساند، رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: فرشته می گوید: پروردگارا! این انسان ذکر باشد یا مؤنث؟ بدبخت باشد یا خوش بخت؟ روزی و اجلش چگونه باشد؟ پس در شکم مادرش آنگونه [برایش] نوشته می شود).
بنا بر این انسان مسکینی که گمان می کند بین آغاز و مسیرش و پایانش چیز با ارزشی است. در حالی که نمی داند در ابتدا چیزی جز علقه و مضغه ای بیش نبوده که مسیرش یا خوش بختی است و یا بدبختی چنان که در حدیث قبل ذکر شده است.
و بعد از به پایان رسیدن مدت زمان تعیین شده؛ یوم الفصل – روز داوری - فرا می رسد؛ تا الله عزوجل در بین بندگانش بعد از یک امتحان طولانی از زمان آدم علیه السلام تا آخرین انسانی که بر روی این زمین خواهد مرد؛ داوری کند؛ که این یک فتره ی زمانی بسیار طولانی است که ریشه در زمان و تاریخ دارد اما در برابر فقط یک روز قیامت بسیار ناچیز است؛ روز داوری که الله تعالی درباره ی آن چنین فرموده: (روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است).
و بدون شک این روز همان روز داروی و قضاوت و حکم بین انسانهاست؛ و آن همان میعادی است که همگی برای حضور در آن گردم هم خواهند آمد؛ چنان که الله متعالی می فرماید: (و محققا روز فصل وعده گاه تمام ايشان است).
روزی که در بین خون های ریخته شده قضاوت می شود؛ چنان که رسول الله صلی الله علیه و سلم در حدیث فرموده اند: (اولین چیزی که در روز قیامت بین مردم فيصله می گردد خون هاست "قتلها").
و روزی که در بین آبرو و حیثیت هایی که برای هدف های مختلف گرفته شده بود؛ داوری می شود. از ابی هریره رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (آیا می دانید مفلس چه کسی است؟ صحابه رضی الله عنهم عرض کردند: مفلس از دیدگاه ما کسی است که درهم (پول) و کالایی ندارد. رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: مفلس از امت من کسی است که روز قیامت نماز، روزه و زکات با خود می آورد در حالی که به این یکی دشنام داده، به آن یکی تهمت زده، مال دیگری را خورده و خون آن دیگری را ریخته و یکی را کتک زده است؛ پس نیکی هایش را به این یکی و آن یکی می دهند. و اگر نیکی هایش قبل از بدهکاریهایش به پایان برسد؛ گناهان آن افراد را بر می دارند و بر دوش وی می گذارند و او را در آتش جهنم می اندازند).
و در این روز هر امتی را به صورت زانو در آمده می بینید؛ و از صحنه های وحشتناک آن روز این است که همه را در اطرافت برهنه و عریان می بینی؛ در حالی که نمی توانی علت را از آنان بپرسی.
و همچنین خواهی دید که زنان باردار بار خود را می گذارند و همه ی مردم در اطرافت در حال مست اند؛ و در این میان تو صدای زلزله ی وحشتناکی را خواهی شنید؛ چنان که در قرآن آمده است: (ای مردم! از پروردگارتان بترسيد، بدون شک زلزله ی قيامت حادثه ی عظيمی است* روزی که آن را می بينيد، هر مادر شير دهی، (کودک) شير خوارش از ياد خود می برد، و هر (زن) بارداری، بار خود را بر زمين می گذارد، و مردم را مست می بينی، در حالی که مست نيستند، و ليکن عذاب الله شديد است).
و انسانها در روز فصل و داوری سه گروه هستند؛ چنانکه درسوره ی واقعه آمده است:
گروه اول: ) پس (گروه نخست سعاد تمندان) دست راست، (سعاد تمندان) دست راست چه حال دارند؟).
گروه دوم: (و (گروه ديگر شقاوتمندان) دست چپ، (شقاوتمندان) دست چپ چه حال دارند؟).
گروه سوم: (و (سومين گروه) پيشگامان پيشرو).
اما اصحاب میمنه؛ همان گروه دست راست هستند؛ چنانکه در این آیه الله عزوجل بیان کرده است: (اما اصحاب سعادت، اصحاب سعادت چه حال دارند؟ * در زير درخت سدر بی خار).
و اما اصحاب مشأمه همان گروه دست چپ هستند؛ چنان که در آیه دیگر می فرماید: (اما اصحاب شقاوت، اصحاب شقاوت چه حال دارند ؟* در باد سموم و آب، جوشانند).
سپس الله تبارک و تعالی بیان کرده که پیش گامان در خیر و خوبی در دنیا همان مقربین نزد الله عزوجل هستند؛ چنان که در این آیات فرموده: (و (سومين گروه) پيشگامان پيشرو * آنها مقربان هستند).
و این همان روز فصل بین حق و باطل است. و همانطور که بیان کردیم؛ انسانها در آن روز به سه گروه تقسیم می شوند: مقربین ـ اصحاب یمین ـ اصحاب شمال؛ پس بیایید کمی با خود تأمل کنیم که ما جزو کدام از این سه گروه خواهیم بود؟
مترجم: ام محمد.
منبع: www.alukah.net
|