بالاترين مرجع در دولت اميرمؤمنان علی رضی الله عنه
بسم الله الرحمن الرحیم
بالاترين مرجع در دولت علي رضی الله عنه قرآن و سنّت رسول خدا صلی الله علیه وسلم و اقتدا و پیروی از راه و روش ابوبكر و عمر بوده است.
الف: اوّلين مرجع كتاب الله
همانگونه که خداوند متعال میفرمايد:
« إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَلَا تَكُنْ لِلْخَائِنِينَ خَصِيمًا» (نساء/105).
ما كتاب (قرآن را كه مشتمل بر حق و بيانگر هر آن چيزي كه حق است) به حق بر تو نازل كردهايم تا (مشعل راه هدايت باشد و بدان) ميان مردمان طبق آنچه خدا به تو نشان داده است داوري كني و مدافع خائنان مباش.
تمام احكام شرعي كه مربوط به امور زندگي است در قرآن وجود دارد و قرآن تمام مباني مورد نياز ادارهی حكومت و دولت اسلامیرا بيان كرده است. علي رضی الله عنه میفرمايد: «دينتان را لازم بگيريد و به راه و روش پيامبر پايبند باشيد و از سنّت پيامبرتان پيروي كنيد و فهم آنچه از سنّت برايتان مشكل شد بر قرآن عرضه كنيد. هر چه قرآن با آن آشنا بود بپذيريد و به آن عمل كنيد و آنچه با آن ناآشنا بود، ردّ کنید و نپذيريد.[1]
ب- منبع دوّم: سنت رسولالله صلی الله علیه وسلم
اصول قوانين و دستورات اسلامی از سنّت گرفته میشود و شيوه اجرا و تطبيق احكام قرآن در سنت تشریح شده است.[2]
علي رضی الله عنه میفرمايد: به راه و روش پيامبرتان اقتدا كنيد كه برترين راه و روشهاست و به سنّت پیامبر صلی الله علیه وسلم عمل كنيد كه بهترين و افضل ترين سنّتهاست.[3]
ج- اقتدا به خلفاي راشدین
رسول الله ص میفرمايد: «اقتدوا بالَّذَين من بعدي ابی بكر و عمر»[4]: (بعد از من به ابوبكر و عمر اقتدا كنيد) و علي دربارهی ابوبكر و عمر فرمود: «سوگند به انكه دانه را شکافت و جان را آفريد كه آن دو (ابوبكر و عمر) را كسي جز افراد با تقوي دوست نمیدارند و با آن دو (ابوبكر و عمر) دشمني نخواهد كرد. مگر افراد پست و فاسق، با صداقت و وفاداري رسولالله صلی الله علیه وسلم را همراهي كردند و در امر و نهي به آنچه رسولالله صلی الله علیه وسلم میگفت پايبند بودند، به اندازهاي كه پیامبر صلی الله علیه وسلم به رأي و نظر آن دو توجه میكرد و اهميّت میداد، به رأي كسي ديگر توجهي نمیكرد و به اندازهی آن دو كسي را دوست نمیداشت، رسول خدا صلی الله علیه وسلم در حالي از دنيا رفت كه از آنها راضي و خشنود بود و آن دو در حالي وفات یافت كه مؤمنان از آنها راضي بودند و همچنان به اين سخنان ادامه داد تا جايي كه درباره ابوبكر گفت: سوگند به خدا بعد از پيامبر ابوبکر بهترين انسان بود و از همه مهربانتر، دلسوزتر و باتقواتر بود و در اسلام سابقهی بيشتري داشت و در ميان ما به روش پیامبر صلی الله علیه وسلم رفتار كرد تا بر همان روش پیامبر صلی الله علیه وسلم صحابه و رفيق غار او ابوبكر صدیق خلافت کرد و كاملاً به روش آن دو پايبند بود، آنچنان كه گفت: ديگر شما کسی همانند آن دو كه رحمت خدا بر ان دو باد – نداريد، اميدواريم توفيق اين را داشته باشيم كه به راه و روش آنان پايبندي و عمل كنيم. چرا كه هيچ كس به درجه و مقام آنان نخواهد رسيد مگر با پيروي از راه و روش و دوست داشتن آنها و بدانيد و آگاه باشيد كه هر كس مرا دوست دارد، بايد آن دو را دوست داشته باشد و هر كس ابوبكر و عمر را دوست ندارد، من (علي) را ناراحت كرده است و من از او بيزارم و متنفرم.[5]
از كارها و اعمال عثمان رضی الله عنه دفاع میكرد و میگفت: «اي مردم دربارهی عثمان زياده روي نكنيد و چيزي جز خير نگوييد، كه سوگند به خدا قرآن را بزرگان صحابه جمع آوري كردند و سوگند به خدا اگر من هم ولي أمر مسلمانان در زمان او میبودم همان كار او را میكردم.[6] میگفت: گرهاي كه عمر بسته من باز نخواهم كرد.[7]
وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله و اصحابه الی یوم الدین.
منبع: کتاب علی ابن ابیطالب رضی الله عنه ، تالیف: محمد علی صلابی
سایت عصر اسلام
IslamAge.Com
---------------------------------------------------------
[1]- البداية و النهاية (7/246)
[2]- فقهالتمكين في القرآن الكريم، صلابي 432.
[3]- البدایة و النهایة7/391.
[4]- صحيح سنن ترمذي 3/200.
[5]- المختصر من كتاب الموافقة /140 واسناد آن منقطع است و ابن شيبه در المصف، ش/120.
[6]- شرح اعتقاد اهل السنة و الجماعة لالکائی4456.
[7]- فتح الباري 9/8 اسناد آن صحيح است.
|