سازمان رابطهٔ جهان اسلام (رابطة العالم الإسلامي)
سازمان رابطه عالم اسلامی (رابطة العالم الاسلامی) یکی از بزرگترین و مشهورترین مؤسسات بینالمللی جهان اسلام به شمار میرود که در راستای دعوت به اسلام، گسترش اصول و آموزههای دین مبین، کمک به مسلمانان در حل معضلات و مشکلاتشان در اقصی نقاط جهان و اجرای پروژههای آموزشی، تربیتی و فرهنگی مسلمین و نیز توسعه و تشویق به گفتگوی تمدنها و پرهیز از خشونت فعالیت میکند و مقر آن در مکه مکرمه است.
این سازمان در مدت چهل و پنج سال فعالیت خود توانسته است خدمات شایانی به مسلمانان جهان ارائه کند و به عنوان نماینده جوامع مسلمان در بسیاری از کشورهایی که دارای اقلیت مسلمان هستند، شناخته شود و در مجامع بینالمللی اعتبار بالایی را نصیب خود کند.
سازمان رابطه عالم اسلامی طبق تصویب اولین کنفرانس عمومی اسلام در مکه مکرمه، در 14 ذیالحجه 1381 هجری قمری مصادف با 18 می 1962 میلادی تأسیس شد و مقرر گردید که در راستای تحقق اهداف خود از تمام وسایل ممکنه که تعارضی با احکام شریعت ندارند، استفاده کند.
هم اکنون این سازمان دارای چندین موسسه وابسته، نمایندگیهایی در پنج قاره دنیا، و مراکز آموزشی، فرهنگی و دینیای در چندین کشور اسلامی و غیر اسلامی است. و نیز در سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد "یونسکو" و صندوق کودکان ملل متحد "یونیسف" عضویت دارد. به عنوان عضو ناظر در سازمان کنفرانس اسلامی نیز مشارکت دارد و در تمام اجلاسهای سازمان کنفرانس اسلامی، اعم از اجلاس وزرای خارجه و دیگر برنامههای آن حضور مییابد. همچنین این سازمان عضو ناظر شورای اقتصادی اجتماعی سازمانهای غیردولتی و مشاور سازمان ملل متحد میباشد.
اساس بنیانگذاری این سازمان اسلامی، تحقق عدالت اجتماعی و تلاش برای ایجاد جامعه جهانی اسلامی و توحید کلمه مسلمین بوده است. تأمل در اساسنامه و میثاق رابطه عالم اسلامی و بررسی چگونگی شکلگیری و اهداف آن، نمایانگر اشتیاق جهان اسلام به احیای اسلام و اتحاد مسلمین است.
اعضای مؤسس رابطه عالم اسلامی با عقیده و ایمان با اللهتعالی عهد بستهاند که فریضه تبلیغ و نشر دین خدا را ادا کنند و تمام ملتها را به میدان مسابقه خدمت برای بشریت فراخوانند و موانع فراروی ایجاد جامعه جهانی اسلامی را بردارند و هر خیرخواه امت اسلامی را یاری دهند و با هر جاهلیتی اعم از قدیم و جدید مبارزه نمایند و برای اسلام، نژاد و ملت معینی در نظر نگیرند و به خاطر رسیدن به این اهداف از امکانات در دسترس معنوی، مادی و فرهنگی به روش مثبت و سالم استفاده کنند. ضمن اینکه تأکید دارند تنها با تطبیق و عملی شدن اصولی که اسلام آنها را پایهریزی کرده است، صلح جهانی پدید میآید.
آرمانها و اهداف تأسیس
سازمان رابطه عالم اسلامی کلیه امکانات موافق با احکام شریعت اسلام را در راستای تحقق اهداف خود بکار میگیرد، از جمله:
دعوت به اجرای احکام شریعت اسلامی در مسائل فردی، گروهی و جهانی.
هماهنگ کردن تلاشهای فعالان اسلامی در جهان و همکاری آنان با یکدیگر و اصلاح روشهای دعوت و تبلیغ در چارچوب قرآن و سنت.
توسعه سطح امکانات رسانهای، تبلیغی، تربیتی، آموزشی و فرهنگی بین مسلمانان و بالا بردن کارآمدی آنها.
برگزاری همایشها، دورههای تخصصی، تربیتی و رسانهای.
بهرهگیری از موسم حج در راستای تقریب و هماهنگی اصحاب اندیشه و نظر و تشویق آنان به ارائه راهکارهای علمی برای پیشرفت مسلمانان در جهان، اشراف بر فعالیتهای مجمع فقه اسلامی و کمک به اهدافش در ارائه راهحلهای اسلامی برای نیازهای عصر حاضر.
حمایت از فعالیتهای گسترش زبان عربی و بالا بردن کیفیت آموزش آن در میان ملتهای مسلمان عرب و غیر عرب.
ایجاد دفاتر و مراکزی اسلامی که برای اهداف اسلامی فعالیت کنند.
امدادرسانی فوری به مسلمانان آسیبدیده در جنگها و حوادث طبیعی و مشارکت در راهاندازی و ساخت مساجد و فعالیت در آن.
کنفرانس عمومی اسلام
کنفرانس عمومی اسلام از مجموعهای از دعوتگران و فعالان معروف اسلامی تشکیل شده است و مهمترین نهاد در رابطه عالم اسلامی به حساب میآید. این سازمان مشروعیت نمایندگی از طرف ملتهای مسلمان را از طریق همایش مذکور کسب میکند.
اولین اجلاس همایش عمومی اسلام در سال 1381 هـ ـ 1961 م برگزار شد و بنا بر تصویب آن، رابطه عالم اسلامی تأسیس شد.
تاکنون [زمان نوشتن این مقاله] نوزده دوره این همایش در مکه مکرمه برگزار شده است و از مهمترین مصوبات آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تاکید بر حمایت اندیشه همبستگی اسلامی و از بین بردن اسبابی که باعث تضعیف دینداری، برانگیختن تعصبات مذهبی، اصطکاک منافع منطقهای، نفوذ بیگانگان و ترویج افکار غیراسلامی میشود.
ضرورت ایمان به مقدس بودن حرمین شریفین و احترام به مکه مکرمه، ماههای حرام و شعائر حج و تأکید بر حفاظت از امنیت حرمین به وسیله کسانی که عهدهدار آن هستند.
انتشار پیمان عمل اسلامی مکه مکرمه، مسئله فلسطین و دعوت به تشکیل گروه هماهنگی و کنگره جهانی علما و اندیشمندان مسلمان و نیز توجه به فرآیند جهانیشدن.
شورای سیاستگذاری
بالاترین مرجع تصمیمگیری در سازمان رابطه عالم اسلامی شورای سیاستگذاری است که 60 نفر از شخصیتهای برجسته به نمایندگی از ملتها و اقلیتهای مسلمان در آن حضور دارند و شرط عضویت در این شورا فعالیت در امور دینی است.
شورای سیاستگذاری طبق پیشنهاد حداقل سه نفر عضو به برنامهریزی و صدور دستورالعمل برای فعالیتهای رابطه عالم اسلامی میپردازد و به اعضای شورا در ازای عضویت مبلغی پرداخت نمیشود.
مؤسسات تابعه:
اتحادیه جهانی برای تحقق اهداف خود، مؤسسات و سازمانهایی را برای فعالیت در زمینههایی گوناگون تأسیس کرده است:
1- مجمع فقه اسلامی مکه مکرمه
این مجمع، هیئتی علمی، اسلامی، معتبر و مستقل است که تحت پوشش رابطه عالم اسلامی فعالیت میکند و از مجموعه برگزیدهای از فقها و علمای اسلام در سال 1397 هـ. / 1977م. تشکیل شده است.
بیان احکام شرعی مشکلات و مسائل جدید مسلمین در سراسر جهان طبق منابع معتبر اسلامی، برتری فقه اسلامی بر قوانین بشری و اثبات شمولیت و آمادگی فقه اسلامی برای حل کلیه مسائل امت اسلامی، انتشار گنجینه فقه اسلامی و دگرگونی و بازنویسی روشها، مفاهیم و توضیح اصطلاحات فقهی به زبان روز، تشویق به مباحث علمی در زمینههای فقهی، گردآوری فتاوا و آرای فقهی معتبر دانشمندان و علمای محقق و نیز رویارویی با شبهات و پاسخ به شبهات مطرح شده درباره احکام شرعی، از جمله وظایف مجمع فقه اسلامی رابطه عالم اسلامی میباشد.
2- شورای جهانی مساجد
همایش رسالت مسجد در رمضان 1395 هـ. / 1975م. در مکه مکرمه برگزار شد و بنا بر نقش اساسی مسجد در زندگی مسلمانان، تشکیل شورای جهانی مساجد تصویب گردید.
تعیین خطمشی مشخص درباره مسائل و موضوعات اسلامی در چهارچوب کتاب و سنت، مبارزه با تهاجم فرهنگی و رفتارهای انحرافی، دعوت الی الله، حمایت از مساجد و اوقاف اسلامی و داراییهای آنها و دفاع از حقوق اقلیتهای مسلمان از اهداف شورای جهانی مساجد است.
اعضای شورای جهانی مساجد را چهل نفر از نمایندگان ملل و جوامع اسلامی تشکیل میدهند که داوطلبانه و بدون اخذ دستمزدی به عضویت شورا درآمدهاند.
3- هیئت جهانی تحفیظالقرآن
این هیئت از فعالیتهای قرآنی موسسه امدادرسانی بینالمللی اسلامی پدید آمده است که بنا بر تصویب شورای سیاستگذاری رابطه عالم اسلامی در شعبان 1421هـ. فعالیتهای خود را به صورت مستقل آغاز کرده است.
هیئت بینالمللی تحفیظالقرآن اولین سازمان در نوع خود میباشد که در بیش از چهل کشور جهان فعالیت دارد. هیئت در مناطق تحت پوشش خود مراکز قرآنی و مسابقات قرآنی برپا میکند. دانشآموزان مستعد و علاقهمند به حفظ قرآن در هر کشور به صورت شبانهروزی در مدارس نمونه در مدت دو یا سه سال طبق برنامه ارائه شده هیئت تحفیظالقرآن، به حفظ قرآن و فراگیری علوم آن میپردازند و در نهایت به عنوان حافظان مسلّط، آشنا با علوم شرعی و دارای صلاحیت استادی قرآن کریم فارغالتحصیل میشوند.
آموزش عقیده و سنت نبوی، اتمام حفظ قرآن همراه با تجوید، شرکت در فعالیتهای داخلی مدرسه، فراگیری زبان عربی، توانایی تعلیم قرآن و امامت و خطابت، از اهدف مهم برپایی مراکز قرآنی هیئت جهانی تحفیظالقرآن به شمار میرود.
شورای سیاستگذاری هیئت بینالمللی تحفیظالقرآن کریم از 56 عضو تشکیل شده است که چهار نفر آنان از کشورهای امارات متحده عربی، سودان، پاکستان و یمن، و بقیه اهل عربستان هستند و دکتر عبدالله بصفر دبیرکلی هیئت بینالمللی تحفیظ قرآن کریم را به عهده دارد.
4- هیئت جهانی تازهمسلمانان
نومسلمانان با تشرف به اسلام، سفر دلانگیر و سختی را آغاز میکنند که نیاز به همکاری و حمایت مسلمانان دارند. رابطه عالم اسلامی بدین منظور و برای راهنمایی و حمایت تازهمسلمانان هیئت جهانی نومسلمانان را تأسیس کرده است.
هیئت جهانی نومسلمانان به راهنمایی و پاسخگویی نیازهای نومسلمانان میپردازد و به وسیله برنامههای مختلف ورزشی، فرهنگی، توزیع کتاب و سی دی، و برپایی دورهها و همایشها و جلسات سعی میکند نومسلمانان را بیشتر با اسلام آشنا سازد. همچنین فعالیتهای مراکز اسلامی فعال برای تازهمسلمانان را هماهنگ میکند.
5- سازمان بینالمللی امداد اسلامی
سازمان بینالمللی امداد اسلامی یکی دیگر از مؤسسات وابسته به رابطه عالم اسلامی است که در سال 1398هـ. / 1978م. برای کمکرسانی به آسیبدیدگان حوادث طبیعی، جنگها، بحرانها و سایر محرومین و مستمندان و نیز کمک به توسعه مناطق محروم تشکیل شده است.
این سازمان به فعالیتهای گوناگونی اعم از گسترش فرهنگ قرآنی، آموزشی، بازسازی و عمران، بهداشتی و درمانی و اجتماعی میپردازد که این برنامهها در کمیتههای دعوت و قرآن، مهندسی، آموزش، بهداشت و درمان و همکاری اجتماعی طراحی و اجرا میشوند.
برنامه امدادرسانی فوری سازمان، کمک فراوانی را به جنگزدگان، آورگان و آسیبدیدگان حوادث طبیعی در آسیا، افریقا و اروپا نموده است که آخرین نمونه مهم آن کمکرسانی به آسیبدیدگان سونامی و زلزلهزدگان پاکستان و مردم عراق بوده است.
مؤسسات دیگر
سازمان و مؤسسات دیگری که به عنوان زیر مجموعه رابطه عالم اسلامی فعالیت دارند، عبارتند از: مؤسسه خیریه عمران، هیئت بینالمللی اسلامی رسانهها، هیئت معرفی اسلام، هیئت بینالمللی اسلامی آموزش و هیئت بینالمللی اسلامی زنان و خانواده مسلمان، که به فعالیت در حوزههای مخلتف میپردازند.
آموزشکدهها
چندین دانشکده و آموزشگاه وابسته به رابطه عالم اسلامی در کشورهای اسلامی فعالیت میکنند و به آموزش فرزندان مسلمین در رشتههای مختلف مشغولاند:
1- دانشکده تربیت ائمه و مبلغین در عربستان سعودی، 2ـ دانشکده رابطه عالم اسلامی در موریتانی، 3ـ آموزشگاههای سازمان در جزایر کومور که شامل 6 آموزشگاه در این کشور هستند، 5ـ دانشکده رابطه عالم اسلامی در نیجر، 6ـ مزکر فنی و حرفهای در بنگلادش، 7ـ دانشکده مرکزی اسلامی انویای نیجریه.
مراکز فرهنگی و دفاتر
رابطه عالم اسلامی در پنج قاره دنیا مراکز فرهنگی و دفاتر نمایندگی دارد که به فعالیتهای دینی و خدمترسانی به مسلمانان میپردازند.
مراکز فرهنگی اسلامی در ایتالیا، اسپانیا، بلژیک، هلند، فرانسه، مرکز اسلامی در هلسنکی دانمارک، برزیل، وین، مرکز دعوت اسلامی استکهلم سوئد، موسسه اسلامی فرهنگی ژنو، مرکز خادمالحرمین مانت لاژولی فرانسه، مرکز اسلامی ملک فیصل گینه کوناکری، مرکز اسلامی ملک فیصل کوتونو بنین، تحت پوشش رابطه عالم اسلامی فعالیت میکنند.
رابطه عالم اسلامی درکشورهای مالزی، اردن، اندونزی، بنگلادش، پاکستان، امریکا (نیویورک و واشنگتن)، مالدیو، فلیپین، تایلند، برونئی، کومور، کنگو، برزیل، گابن، کنیا، موریتانی، موریس، موزامبیک، نیجریه، سنگال، آفریقایجنوبی، دارالسلام تانزانیا، اوگاندا، توگو، سومالی، دانمارک (کپنهاگ)، فرانسه (پاریس)، انگلس (لندن)، روسیه (مسکو)، اتریش، سودان، ایتالیا(رم)، کانادا، ، آرژانتین، ترینیدادوتوباکو و برستون استرالیا دفتر و نمایندگی دارد.
ریاست رابطه عالم اسلامی را در حال حاضر دکتر عبدالله بن عبدالمحسن الترکی به عهده دارد و تاکنون افرادی مانند دکتر عبدالعزیز التویجری و دکتر احمد محمدعلی رئیس فعلی بانک توسعه اسلامی نیز عهدهدار ریاست رابطه عالم اسلامی بودهاند.
نگارنده: عبدالغفور دورانی / سنی آنلاین
عصر اسلام
IslamAge.com
نشانی رابطة العالم الإسلامي: المملكة العربية السعودية ـ المكة المكرمة ـ امالجود ص ـ ب: 537.
تلفن: 96625600919+
فاكس: 96625601267+
وب سايت رابطة العالم الإسلامي: www. themwl. org
وب سايت هیئت جهانی تحفيظ القرآن: www. hqmi. org
وب سايت هيئت جهانی تازهمسلمانان: www. 4newmuslims. org
|