تاريخ امویان
تاریخ هر ملت فرهنگ و تمدن آن ملت را برای آیندگان بیان میکند، اما متاسفانه همهٔ تاریخی که ما شنیدهایم یا در کتابها خواندهایم صحیح نیست؛ چه بسا افراد یا گروههای خاصی برای حق جلوه دادن مذهب یا دولت خود، حقایق و واقعیتها را در زیر پردهٔ ابهام قرار داده و دروغ و خرافات را به نام تاریخ منتشر کردهاند.
در این سلسله مقالات قصد داریم، حقایق تاریخی را از کتابهای معتبر تاریخی قدیم و جدید جمعآوری کرده و سعی و تلاش خواهیم کرد تا تاریخی بدون دروغ و کتمان به خوانندگان عرضه کنیم.
در این سلسله مقالات، تاریخ هر عصر را مورد بررسی قرار داده و با خلفایی که در آن عصر حکومت کردهاند؛ آشنایی کامل پیدا میکنیم، زندگی و سیرت آنها را مورد تحلیل و کنکاش قرار میدهیم و اوضاع دینی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی آن عصر را مورد بررسی قرار خواهیم داد. چه بسا که بسیاری از حوادث تاریخی که به امویان، عباسیان و دیگران نسبت داده شده است صحیح نباشد و نیاز به تحقیق و بررسی داشته باشد.
حال، پیش از آنکه وارد جزئيات تاريخ امويان شويم؛ این دوره از تاریخ اسلامی را گذرا و به صورت خلاصه بیان میکنیم.
سلسلهٔ امویان به «أمية بن عبد شمس بن عبد مناف»، نسبت داده میشود، فرزندان عبد مناف پیش از اسلام از ریاست و رهبری جامعهٔ مکه برخوردار بودند و همهٔ اقوام و قبایل عربی به زعامت و رهبری آنها معترف بودند. بنی امیه اشخاصی ثروتمند و دارای مال و عیال فراوان بودند و افرادی همچون حرب و سفیان و... دارای شرف و منزلت خاصی بودند و حرب بن امیه رهبری قریش در جنگ فجار را بر عهده داشت.
بنی امیه با بنی هاشم در جدشان عبد مناف به هم میرسند، هر دوی آنها سیادت و رهبری قبایل را برعهده داشتند و خبرها و روایاتی که حکایت از دشمنی میان بنی امیه، بنی هاشم و عبد شمس در دوران پیش از اسلام دارد ساختگی و دروغ و اسناد آن ضعیف میباشد. در همهٔ این نوع روایتها شخصی به نام «هشام کلبی» وجود دارد، که به شیعی بودن و دروغ متهم شده است که او هم از اشخاصی که مجهول هستند و نام آنها را نمیشناسد نقل خبر میکند؛ از سوی دیگر شواهد تاریخی دال بر این است که رابطهٔ عمیقی میان بنی هاشم و بنی امیه وجود داشته است، چرا که عبدالمطلب بن هاشم دوست و رفیق حرب بن امیه بوده است و همین طور عباس بن عبدالمطلب دوست صمیمی ابوسفیان بن حرب بن امیه بوده است و افرادی همچون عثمان بن عفان و خالد بن سعد که از سابقین در اسلام هستند از بنی امیه بودند.
دوران خلافت امویان بیش از 80 سال ادامه داشت و مورخان این دوره از تاریخ اسلامی را به دو سلسلهٔ سفیانی و مروانی تقسیم کردهاند که با معاویه پسر ابوسفیان ـ رضی الله عنهما ـ آغاز شده و با مروان بن محمد پایان یافته است و همهٔ وقایع و فتوحات این دوران در بین سالهای 40 تا 132 هـ رخ داده است.
جدول خلفای بنی امیه بر حسب تاریخ حکومت هر یک از آنان
قلمرو خلافت بنی امیه در اوج گسترش
برای نمایش نقشه در اندازهٔ واقعی بر روی آن کلیک کنید
ترجمه و تحقیق: أبو أنس
عصر اسلام
IslamAge.com
مراجع و مصادر:
1 - الدولة الأمویة - تألیف دکتر علی محمد صلابی
2- البدایة و النهایة - ابن کثیر
3- سایت الفسطاط - المجلة التاریخیة و سایت دکتر علی محمد صلابی
4- تاريخ الإسلام السياسي والديني والثقافي والاجتماعي - تألیف: دکتر حسن ابراهيم حسن |