2024 Nov 21

www.islamage.com    

عـنوان    :       

بسم الله الرحمن الرحیم

نجات از عذاب قبر

مسلمان وظیفه دارد تا از روی اطاعت و تقرب الی الله، بر اموری که بر او واجب ‌اند عمل نموده و از آنچه نهی شده است، باز آید.

رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز از اموری که انسان را از عذاب قبر می ‌رهانند، خبر داده است.

بنابراین،

·      آن اعمال کدامند؟

·      چرا این اعمال بر اعمال دیگر مقدم شده ‌اند؟

·      فضیلت این اعمال چیست؟

عموما کارهای شایسته و نیک برای بنده سودمند واقع شده و درجات وی را در دنیا و آخرت بالا می ‌برند و نیز اعمال صالح مراتب و درجاتی دارند که برخی از برخی دیگر افضلتر است و رسول الله صلی الله علیه وسلم اعمالی که باعث نجات آدمی می ‌شوند را  بیان نموده است که برخی از آنها عبارتند از:

نماز

نماز، بالاترین عبادتهاست و هر کس بر آن محافظت نماید، دینش را حفاظت نموده و هر کس آن را ضایع گرداند، اعمال دیگر را بیشتر ضایع خواهد نمود. نماز صاحبش را از عذاب قبر نجات می ‌دهد.

زکات

زکات یکی از ارکان و ستون‌های اسلام مهم اسلام است، و این حق الله در مال است که اهل آن که هشت موردند و درقرآن ذکر شده ‌اند، صرف گردد.

روزه

روزه نیز یکی از ارکان اسلام است و بزرگترین آن، روزۀ فرض رمضان است و پس از آن روزه‌‌ های نفل است، مانند روزۀ دوشنبه و پنجشنبه، روز عاشورا، عرفه و دیگر روزهایی که فضیلت دارند.

انجام کارهای نیک

انجام کار نیک یک مفهوم عامی است که بسیاری از عبادات را شامل می ‌گردد، از قبیل: امر به معروف، نهی از منکر، ایجاد صلح و آشتی بین مردم و...

صدقه و صلۀ رحم

صدقه، لفظ عامی است و شامل صدقه کردن مال، لباس، کالا و... می‌ شود.

و نیز بالاترین نوع صلۀ رحمی، صلۀ رحمی با والدین، و نیکوکاری و نرمی و ملاطفت با آنان است.

کار نیک و معروف

کار نیک و معروف، لفظ عامی است و شامل هر عملی می ‌شود که الله دستور داده است. بنابراین، لبخند، نصیحت و خیر خواهی، صدقه و... از جمله کارهای نیک و معروف به شمار می‌ روند.

احسان و خوش ‌رفتاری با مردم

این هم مفهوم عامی دارد و شامل دادن هدیه به مردم، خوشرفتاری با دیگران و... می ‌شود.

رسول الله صلی الله علیه وسلم همۀ این فضایل را در حدیثی بیان فرموده‌ اند.

آن حضرت صلی الله علیه وسلم فرمود: «سوگند به ذاتی که جانم در قبضۀ اوست، البته وی صدای کفش‌ های آنان را وقتی که پشت می‌ کنند، می‌ شنود، پس اگر مؤمن بوده است، نماز بالای سر، زکات قسمت راست، روزه سمت چپ، کارهای نیک، معروف و احسان و خوش رفتاری به مردم در قسمت پاهایش قرار می‌ گیرند. وقتی عذاب از بالای سر می ‌آید، نماز می‌ گوید: از سمت من راهی برای عذاب نداری، وقتی از سمت راست می ‌آید زکات می ‌گوید: از طرف من راه نیست، چون از قسمت چپ می ‌آید، روزه به دفاع پرداخته و می‌ گوید: از سمت من نیز راهی برای عذاب نیست و وقتی از سمت پاها می ‌آید، کارهای نیک و معروف و احسان به مردم، می ‌گویند: از طرف ما هم راهی برای عذاب دادن نیست^[1].

و نیز آن حضرت صلی الله علیه وسلم فرمود: «وقتی انسان وارد قبرش می ‌شود، اگر مؤمن است، اعمالش از قبیل نماز و روزه او را احاطه می ‌کنند، و وقتی فرشتۀ عذاب از جانب نماز می‌ آید، نماز او را بر می ‌گرداند و چون از سمت روزه می ‌آید، روزه نیز او را بر می ‌گرداند و از صاحبش دفاع می ‌کند»^[2].

پناه بردن به الله از عذاب قبر

دعا و پناه بردن به الله، برای بنده مفید است و او را از عذاب قبر نجات می ‌دهد. از جمله این که از الله بخواهد تا او را از عذاب قبر نجات دهد.

یکی از دعاهای آن حضرت این بود: «اللّهُمَّ،اِنِّى اعُوذُبِكَ منَ العَجْزِوَالكَسَلِ، وَالجُبْنً وَالهَرَم، وَالبُخْلِ، وَأًعُوذُبِكَ مِنْ عَذَابِ القَبْرِ»^[3].«بارالها! من از سستی و کسالت، بزدلی و پیری، بخل و از عذاب قبر به تو پناه می ‌برم».

سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه می ‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم این کلمات را به ما مانند آموزش نویسندگی تعلیم داد: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ، وَأَعُوذُ بِكَ أَنْ أُرَدَّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ الدُّنْيَا وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ». یعنی:«پروردگارا! از بخل، بزدلی، فرتوت شدنی که باعث ذلت گردد، فتنۀ دنیا و عذاب قبر، به تو پناه می ‌برم».

حضرت عایشه رضی الله عنها می ‌گوید: آن حضرت صلی الله علیه وسلم به کثرت این دعاها را می‌ خواندند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ النَّارِ، وَعَذَابِ النَّارِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الْقَبْرِ، وَعَذَابِ الْقَبْرِ، وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ، وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْفَقْرِ، وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْغِنَى». یعنی«بارالها!‍ از فتنۀ جهنم و عذاب آن، از آزمایش قبر و عذاب آن، از فتنۀ مسیح دجال، از شر فتنۀ فقر و از شرّ فتنۀ سرمایه داری، به تو پناه می ‌برم».

همچنین مشروع است که ما به هنگام نماز میت برای وی دعا کنیم که الله او را از عذاب قبر نجات دهد.

عوف بن مالک رضی الله عنه می ‌گوید: من از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که به هنگام نماز خواندن بر میتی این دعا را خواند: «اللَّهُمَّ اغْفِرْلَهُ وَارْحَمْهُ وَعَافِهِ وَاعْفُ عَنْهُ وَأَكْرِمْ نُزُلَهُ وَ وَسِّعْ مُدْخَلَهُ وَاغْسِلْهُ بِالْمَاءِ وَ الثَّلْجِ وَ الْبَرَدِ وَ نَقِّهِ مِنَ الْخَطَايَا كَمَا نَقَّيْتَ الثَّوْبَ الأَبْيَضَ مِنَ الدَّنَسِ وَ أَبْدِلْهُ دَارًا خَيْرًا مِنْ دَارِهِ وَ أَهْلاً خَيْرًا مِنْ أَهْلِهِ وَ زَوْجًا خَيْرًا مِنْ زَوْجِهِ وَ أَدْخِلْهُ الْجَنَّةَ وَأَعِذْهُ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِأَوْمِنْ عَذَابِ النَّارِ»^[4]. «بارالها! او را مورد مغفرت و رحمت قرار بده، او را را عفو کن، و از وی درگذر و جای او را وسیع بگردان، او را گرامی بدار، و با آب و برف و یخ او را غسل ده، از گناهان چنان پاکش بگردان که پارچۀ سفید از چرک‌ ها پاک می‌ شود، او را خانه ‌ای بهتر از این خانه، خانواده‌ ای بهتر از این خانواده، و همسری بهتر از این همسر عنایت فرما. پروردگارا! او را در بهشت داخل نما و از عذاب قبر و عذاب دوزخ نجات بده».

برگرفته از کتاب "جهان آخرت" تألیف دکتر محمد العریفی