2024 Oct 18

www.islamage.com    

عـنوان    :       

آمادگی برای مرگ

باید بنده خود را قبل از فرا رسیدن مرگ آماده کند، زیرا تردیدی نیست که مرگ بر ما فرود می ‌آید و بر بزرگ و کوچک هجوم می ‌آورد و بنده را مهلت نمی‌دهد و فرصتی برایش فراهم نمی‌ کند تا حال و وضعش را بهتر کند.

بنابراین:

انسان چگونه خود را برای مرگ آماده می‌ کند؟

اعمال سودمند پس از مرگ کدامند؟

درآمد

توبه و عمل صالح راهی است برای اصلاح فرد پس از مرگ.

الله عزوجل می ‌فرماید: ﴿وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ فَأَصَّدَّقَوَأَكُن مِّنَٱلصَّٰلِحِينَ١٠ وَلَن يُؤَخِّرَ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِذَا جَآءَ أَجَلُهَاۚ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ١١﴾ [المنافقون: 10-11]. و از چیزهایی که به شما داده‌ایم بذل و بخشش و صدقه و احسان کنید، پیش از آن که مرگ یکی از شما در رسد و بگوید: پروردگارا! چه می‌ شود اگر مدّت کمی مرا به تأخیر اندازی و زنده‌ام بگذاری تا احسان و صدقه بدهم و در نتیجه از زمره ی صالحان و خوبان شوم؟! * پروردگار هرگز مرگ کسی را به تأخیر نمی ‌اندازد هنگامی که اجلش فرا رسیده باشد. الله کاملاً آگاه از کارهایی است که انجام می ‌دهید".

رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: "پنج چیز را قبل از پنج چیز غنیمت بدان، جوانی را قبل از پیری، سلامتی را قبل از بیماری، توانگری را قبل از فقر، فراغت را قبل از کار و زندگی را قبل از مرگ"^[1].

اعمالی که پس از مرگ نیز سودآور خواهند بود

تلاش کردن در تربیت فرزندان، تا افراد نیک و صالحی ببار آیند و پس از مرگش برای او دعا کنند و نیز کوشش در فراگیری علوم مفید و سودمند و نشر کردن آن و صدقات جاریه که رسول الله صلی الله علیه و سلم همگی این موارد را در این حدیث جمع‌آوری نموده است:

"هر گاه انسان بمیرد، عمل او جز از سه چیز قطع می ‌گردد: صدقه ی جاریه، علمی که مفید و سودمند باشد، و فرزند نیک که پس از مرگش برای او دعای خیر کند"^[2].

یکی از صدقات جاریه که پس از مرگ، به فرد مسلمان ملحق می ‌گردد، چیزی است که در این حدیث وارد شده است:

"یکی از اعمال که پس از مرگ، به مؤمن ملحق می ‌گردد، علمی است که آن را به دیگران آموخته و نشرش کرده است، یا فرزند صالح و نیکی که آن را برجا گذاشته است، یا قرآن کریمی که آن را به ارث گذاشته است، یا مسجدی ساخته و یا ساختمانی که آن را برای مسافران بنا نموده است، یا نهری را روان ساخته، و یا صدقه‌ ای که آن را در حیات و صحتش بیرون آورده است، که پس از مرگش به وی ملحق می‌ شود"^[3].

نوشتن وصیت نامه

یکی دیگر از مواردی که انسان خود را برای مرگ آماده می ‌کند، نوشتن وصیت نامه است، و سنت است که انسان توصیه کند تا بخشی از مالش را صدقه نماید، چنان که برخی از صحابه به یک سوم و برخی دیگر به چهارم مالشان توصیه نموده‌اند و رسول الله صلی الله علیه و سلم فرموده است:

"الله این اجازه را به شما داده است که به هنگام مرگتان به یک سوم اموالتان توصیه نمایید تا آن را صدقه کنید و به اعمال نیکتان افزوده گردد"^[4].

و نیز رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود:"مَا حَقُّ امْرِئٍ مُسْلِمٍ،لَهُ شَيْءٌ يُرِيدُ أَنْ يُوصِيَ فِيهِ،يَبِيتُ لَيْلَتَيْنِ،إِلَّاوَوَصِيَّتُهُمَ كْتُوبَةٌ عِنْدَهُ"،^[5]«برای مسلمان روا نیست که قصد وصیتی داشته باشد و دو شب بیشتر بخوابد، مگر این که وصیتش را بنویسد و آن را در نزد خود نگه دارد».

عبدالله بن عمر رضی الله عنهما می‌ گوید: از زمانی که این حدیث را از رسول الله صلی الله علیه و سلم شنیده‌ام، هیچ شبی بر من نگذشته است، مگر این که وصیت نامۀ خودم را نوشته و نزد خود نگه داشته‌ام^[6].

رابطه ی مرگ با روح

علما در مورد روح که در بدن انسان قرار دارد، اختلاف دارند. روح موجودی سبک و زنده است که در اعضای بدن مانند خون در رگ‌ها و روغن در زیتون جریان دارد، و حیات بدن به آن وابسته است، و نیز روح و نَفَس یک چیز و مسکن آنان بدن است، و هر گاه روح از بدن جدا شود، زندگی آدمی بسر می‌ رسد.

روح مخلوق است، اما با جدا شدن از جسم نمی‌ میرد، و مرگ ارواح به منزله ی جدایی و بیرون آمدن آن‌ها از اجساد است، اما نابود نمی ‌شوند، بلکه پس از، از بین رفتن جسد باقی می ‌مانند و یا در نعمت و یا عذاب بسر می ‌برند.

حقیقت...

هر کس دیدار الله را بپسندد، الله نیز دیدار او را می ‌پسندد.

و هر کس دیدار الله را ناگوار بداند، الله نیز دیدار او را ناگوار می ‌داند.