2024 Nov 21

www.islamage.com    

عـنوان    :       

پرچم پیامبر در میدان محشر

یکی از گرامی داشت‌‌های الله تعالی نسبت به پیامبرمان جدر میدان محشر این است که سایر پیامبران در زیر لوای او قرار خواهند گرفت، بنابراین، پیامبر مان امام و خطیب و صاحب شفاعت پیامبران در سرزمین محشر خواهد بود.

چنان که رسول الله صلی الله علیه و سلم می ‌فرماید: «إِذَا كَانَ يَوْمُ القِيَامَةِ كُنْتُ إِمَامَا لنَّبِيِّينَ وَخَطِيبَهُمْ وَصَاحِبَ شَفَاعَتِهِمْ، غَيْرُ فَخْرٍ»،[1]«چون روز قیامت فرا می ‌رسد، من امام، خطیب و صاحب شفاعت پیامبران قرار خواهم گرفت و بر این امر افتخار نمی ‌کنم».

و نیز در روز رستاخیز، لوای حمد را به دست خواهد گرفت و تمام پیامبران تحت لوای او قرار می‌ گیرند.

رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «من سرور فرزندان آدم هستم و در این فخری نیست، و لوای حمد به دست من خواهد بود و بر این افتخار نمی ‌کنم، و هیچ پیامبری از زمان آدم تا آنان که پس از او آمده‌اند، نخواند بود، مگر این که زیر لوای من قرار می‌ گیرند و در این هم فخری نیست و من نخستین کسی خواهم بود که زمین از وی شکافته می‌شود و در این هم فخر نیست»[2].

حال و وضع انسان‌ها در میدان محشر

روز حشر، روزی طولانی، دشوار و بزرگ خواهد بود و مردم وضعیت‌هایی گوناگون و متفاوت خواهند داشت، اما همگی در وضعیتی که رسول الله صلی الله علیه و سلم آن را بیان کرده است، خواهند بود.

رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «شما پا برهنه، عریان و ختنه نشده، حشر خواهید شد». سپس، این آیه را تلاوت کرد: ﴿كَمَا بَدَأۡنَآ أَوَّلَ خَلۡقٖ نُّعِيدُهُۥۚ وَعۡدًا عَلَيۡنَآۚ إِنَّا كُنَّا فَٰعِلِينَ﴾ [الأنبیاء: 104].یعنی همان گونه که در بدو آفرینش شما را خلق کردیم، بار دیگر شما را زنده خواهیم کرد. این وعده‌ای است که ما می ‌دهیم. قطعاً ما این وعده را عملی خواهیم ساخت»[3].

در احادیث آمده است که انسان با همان لباس‌هایی که از دنیا رفته است، مبعوث خواهد شد. چنان که روایت شده است که وقتی ابوسعید خدری در حالت احتضار قرار گرفت لباس‌های جدیدی خواست و گفت: از رسول الله صلی الله علیه و سلم شنیده‌ام که فرمود: «مرده با همان لباس‌هایی که در آنها مرده است، مبعوث می ‌شود»[4].

و در حدیث قبلی آمده بود که لخت محشور می ‌گردند.

بنابراین، چگونه این دو حدیث متعارض با هم جمع می ‌شوند؟

پاسخ این است که الله تعالی آنان را لخت و عریان محشور می‌ کند و سپس وقتی پروردگار آنان را در روز قیامت لباس می ‌پوشاند، نخستین لباسی که می ‌پوشند، از جنس همان لباسی بود که به هنگام مرگ آن را پوشیده‌اند.

و نیز در جواب این سؤال گفته شده است که منظور این حدیث شهیدان هستند، چنان که رسول الله صلی الله علیه و سلم دستور دادند: آنان را در همان لباس‌هایی که جان داده‌اند، دفن کنید، زیرا با همان لباس‌ها حشر می‌شوند تا از دیگران تشخیص داده شوند. 

و نیز برخی گفته ‌اند: این اجتهاد ابوسعید رضی الله عنه در فهم این حدیث بوده است، زیرا مراد از لباس در این حدیث اعمال نیکی است که در دنیا انجام داده است. چنان که الله عزوجل می‌ فرماید: ﴿وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ﴾ [المدثر: 4]. «و جامه ی خویش را پاکیزه دار».

یعنی اعمالت را پاکیزه نگه دار، زیرا انسان بر هر عملی که جان داده است، محشور می ‌گردد، و اگر عملش نیک بوده است، عاقبتش نیز خیر خواهد بود و اگر عملش بد بوده است، سرانجامش نیز بد خواهد بود.

این فرموده ی نبوی این گفته ی ما را تایید می ‌کند: «يُبْعَثُ كُلُّ عَبْدٍعَلَى مَا مَاتَ عَلَيْهِ»[5]، «بنده بر همان چیزی که مرده است، زنده می ‌شود».

از این رو مستحب است که کسی که در حالت احتضار قرار دارد، کلمه ی«لاإله إلا الله» تلقین داده شود تا آخرین کلمه‌ اش از این دنیا باشد و با همین کلمه زنده شود.

وقتی انسان‌ها عریان حشر می‌گردند، آیا می ‌توانند به همدیگر بنگرند یا خیر؟

پاسخ: وقتی عایشه رضی الله عنها این حدیث را از رسول الله صلی الله علیه و سلم شنید، گفت: یا رسول الله! همه ی زنان و مردان این گونه خواهند بود؟ آیا به همدیگر نگاه نمی ‌کنند؟ رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «ای عایشه! در آن روز وضعیت سختتر از این خواهد بود که به همدیگر بنگرند»[6].

یعنی چنان ترس و وحشتی بر دل‌های آنان حکم فرما خواهد بود، که هر کس به خودش مشغول بوده و به دیگری می ‌نگرد.

شدت وحشت مردم

رسول الله صلی الله علیه و سلم در آن روز حال و وضع مردم را این گونه بیان داشته و می‌فرماید: «در روز رستاخیز، خورشید به مخلوقات به اندازه ی یک میل نزدیک می ‌شود و مردم به میزان اعمالشان در عرق فرو می ‌روند، برخی تا پاشنه ی پاها، و گروهی تا زانوها، عده‌ای تا کمر، و جمعی سرتا پا غرق در عرق خواهند بود»[7].

و نیز رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «يَعرَقُ النَّاسُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يَذْهَبَ عَرَقُهُمْ فِي الأَرْضِ سَبْعِينَ ذِرَاعًا، وَيُلْجِمُهُمْ حَتَّى يَبْلُغَ آذَانَهُمْ».[8] «روز قیامت، مردم به اندازه‌ای عرق می ‌کنند که عرق به گوش‌هایشان می‌ رسد و هفتاد ذراع در زمین فرو می‌ رود».

و نیز رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «بعضی از مردم، چنان بر می‌ خیزند که تا بنا گوش خود، غرق در عرق خواهند بود»[9].

و نیز رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «در روز رستاخیز خورشید به اندازه ی یک میل یا دو میل نزدیک می ‌شود، و آنان را ذوب می ‌کند»[10].

در آن روز مؤمنین چه وضعیتی خواهند داشت؟

با وجودی که ترس و وحشت شدیدی در میدان محشر حکم فرماست و هر کدام از دیگری اظهاری بیزاری می ‌کند، اما با این حال مؤمنان وضعیت متفاوتی خواهند داشت، زیرا فرشتگان گرانقدر با آنان ملاقات می ‌کنند و وحشت آنان را آرام می ‌کنند و بر دل‌هایشان سکون و اطمینان می ‌بخشند.

چنان که پروردگار می ‌فرماید: ﴿لَا يَحۡزُنُهُمُ ٱلۡفَزَعُ ٱلۡأَكۡبَرُ وَتَتَلَقَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ هَٰذَا يَوۡمُكُمُ ٱلَّذِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ﴾ [الأنبیاء: 103]. «هراس بزرگ (رستاخیز نه تنها) ایشان را غمگین نمی ‌سازد، و بلکه فرشتگان (و برای تبریک و شاد باش) پذیرایشان می ‌گردند (و بدیشان می ‌گویند:) این همان روزی است که به شما وعده داده می‌ شد».

آری، این بدان جهت خواهد بود که در دنیا دل‌های این افراد مملو از ترس و خوف الله تعالی بوده و از عظمت شأن پروردگار مالامال بود و خود را برای ایستادن در بارگاه الله آماده کرده بودند.

و نیز الله تعالی می ‌فرماید: ﴿إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا يَوۡمًا عَبُوسٗا قَمۡطَرِيرٗا١٠﴾ [الإنسان: 10]. «ما (از عذاب) پروردگارمان می ‌ترسیم؛ از (عذاب) روز بس ترش رو و سخت اخمویی (که قیامت نام دارد)».

و نیز می ‌فرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ هُم مِّنۡ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ٢٧ إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمۡ غَيۡرُ مَأۡمُونٖ٢٨﴾ [المعارج: 27-28]. «کسانی که از عذاب پروردگارشان بیمناک و ترسانند. * آخر، عذاب پروردگارشان امان نمی ‌دهد (کسی را که در آن بیفتد)».

و نیز می‌ فرماید: ﴿فَوَقَىٰهُمُ ٱللَّهُ شَرَّ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمِ وَلَقَّىٰهُمۡ نَضۡرَةٗ وَسُرُورٗا١١﴾ [الإنسان: 11]. «به همین خاطر، پروردگار آنان را از شرّ و بلای آن روز محفوظ می ‌دارد، و ایشان را به خرّمی و شادمانی می ‌رساند».

رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «الله عزوجل می ‌فرماید: به عزّت و جلالم سوگند که من دو ترس یا امنیت را در بنده‌ام جمع نمی ‌کنم. اگر او در دنیا از من در امان قرار گرفت، روزی که بندگانم را گرد می‌ آورم، او را می‌ ترسان، و اگر او در دنیا از من ترسید، روز که بندگانم را گرد می‌آورم، او را امنیت و ارامش نصیب می‌ گردانم.»[11].