2024 Nov 23

www.islamage.com    

عـنوان    :       

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم ‏الدین و اما بعد ‏:‏

در حدیث براء بن عازب رضی الله عنه آمده که رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمود: فرشتگان از بنده مؤمن در قبر سوال می‌کنند و بنده مؤمن هم جواب درست و صحیح می‌دهد، آنگاه منادی از آسمان ندا در می‌دهد و می‌گوید: بنده من راستگو است، پس از فرش‌های بهشت برایش بیاورید و او را لباس بهشت بپوشانید و از طرف بهشت دری برایش باز کنید. رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمود: (فَیأْتِیهِ مِنْ رَوْحِهَا وَطِیبِهَا وَیفْسَحُ لَهُ فِی قَبْرِهِ مَدَّ بَصَرِهِ قَالَ وَیأْتِیهِ رَجُلٌ حَسَنُ الْوَجْهِ حَسَنُ الثِّیابِ طَیبُ الرِّیحِ فَیقُولُ أَبْشِرْ بِالَّذِی یسُرُّک هَذَا یوْمُک الَّذِی کنْتَ تُوعَدُ فَیقُولُ لَهُ مَنْ أَنْتَ فَوَجْهُک الْوَجْهُ یجِیءُ بِالْخَیرِ فَیقُولُ أَنَا عَمَلُک الصَّالِحُ فَیقُولُ رَبِّ أَقِمْ السَّاعَةَ حَتَّى أَرْجِعَ إِلَى أَهْلِی وَمَالِی )

(نسیم و بوی خوش بهشت از آن روزنه به مومن می‌رسد و تا دید چشم، قبر او وسعت پیدا می‌کند و فرمود: برای او یک مرد زیبا صورت با لباس زیبا که بوی خوش از وی می‌طراود ظاهر می‌شود و می‌گوید: با چیزی که موجب خوشحالی است خوشحال باش. خشنودی خداوند در باغ هایی که مملو از نعمت‌های سرمدی هستند، امروز به تو داده می‌شوند. این همان روز موعود دنیا است، بنده مومن از آن مرد نیکو سیرت و صورت می‌پرسد: تو چه کسی هستی؟ از چهره‌ی تو آرامش و نیکویی می‌بارد، آن مرد نیکو سیرت و زیبا صورت می‌گوید: من اعمال نیکوی تو هستم. من در دنیا تو را چنین دیدم که در عبادت و اطاعت خداوند می‌شتافتی به سوی معصیت و نافرمانی بسیار کند رفتار بودی، لذا خداوند تو را پاداش نیکو داده است. بعد دری از بهشت و دری از سوی دوزخ برایش باز می‌شود، با اشاره بسوی دوزخ به او گفته می‌شود: اگر خدا را معصیت می‌کردی، اینجا (دوزخ) جای تو می‌بود. اما خداوند به جای آن (دوزخ) این (بهشت) را به تو داده است، وقتی آن بنده مومن به سوی بهشت نگاه می‌کند و نعمت‌های بهشت را می‌بیند، می‌گوید: پروردگارا! قیامت را هرچه زودتر برپا دار تا من نزد اهل و مال خود برگردم. به او گفته می‌شود: تا قیامت برپا نشده همین جا (در قبر) زندگی کن.

رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمود:(فَینَادِی مُنَادٍ مِنْ السَّمَاءِ أَنْ کذَبَ فَافْرِشُوا لَهُ مِنْ النَّارِ وَافْتَحُوا لَهُ بَابًا إِلَى النَّارِ فَیأْتِیهِ مِنْ حَرِّهَا وَسَمُومِهَا وَیضَیقُ عَلَیهِ قَبْرُهُ حَتَّى تَخْتَلِفَ فِیهِ أَضْلَاعُهُ وَیأْتِیهِ رَجُلٌ قَبِیحُ الْوَجْهِ قَبِیحُ الثِّیابِ مُنْتِنُ الرِّیحِ فَیقُولُ أَبْشِرْ بِالَّذِی یسُوءُک هَذَا یوْمُک الَّذِی کنْتَ تُوعَدُ فَیقُولُ مَنْ أَنْتَ فَوَجْهُک الْوَجْهُ یجِیءُ بِالشَّرِّ فَیقُولُ أَنَا عَمَلُک الْخَبِیثُ فَیقُولُ رَبِّ لَا تُقِمْ السَّاعَةَ)

بنده کافر یا فاجر وقتی سوال منکر و نکیر را بد جواب می‌دهد منادیی از آسمان ندا در می‌دهد که بنده من دروغ می‌گوید، لذا فرشی از آتش دوزخ را برایش پهن کنید و دری را بسوی دوزخ برایش باز نمایید تا حرارت و تندی آتش دوزخ به او برسد و قبرش را چنان تنگ کنید تا پهلوهایش در همدیگر داخل شوند. آنگاه مردی نزد وی می‌آید در روایت دیگر (ظاهر می‌شود)، مردی بسیار بد شکل و بد قیافه، که بوی بد از وی می‌طراود و خطاب به بنده کافر یا فاجر می‌گوید: آنچه که مایه ناراحتی تو است، به تو می‌رسد و این همان روزی است که در دنیا به تو وعید می‌دادند. بنده کافر می‌گوید: تو چه کسی هستی؟ چهره تو همواره بدی را همراه خود دارد. آن مرد بد شکل و بد سیرت می‌گوید: من اعمال ناپاک تو هستم، به خدا سوگند من در دنیا تو را دیدم که در اطاعت و بندگی الله بسیار کند و کسل بودی، ولی در نافرمانی او بسیار کوشا و فعال بودید، لذا خداوند تو را سزای مناسب خواهد داد، سپس خداوند متعال ماموری کر، گنگ و کوری را که شلاق و تازیانه در دست دارد بر وی می‌گمارد و ضربه‌اش چنان محکم و کاری است که اگر بر کوه وارد شود، به خاک مبدل می‌گردد. این مامور گماشته شده او را چنان می‌کوبد که به خاک مبدل می‌شود و دوباره او را به حالت اول بر می‌گرداند و بار دیگر او را می‌زند و بر سر وی چنان می‌کوبد که به خاک مبدل می‌شود و چنان جیق می‌کشد که به جز جن و انس همه موجودات صدای او را می‌شنوند. بعد دری از طرف دوزخ برایش گشوده می‌شود و فرش آتشین برایش پهن می‌گردد. چون آینده‌اش را بدتر می‌بیند، می‌گوید: پروردگارا قیامت را به تاخیر بینداز.

و در حدیث انس رضی الله عنه چنین آمده است: وقتی بنده مومن درست و صحیح جواب منکر و نکیر را در قبر بدهد، به او گفته می‌شود: به منزل و مسکن خود در دوزخ نگاه کن، خداوند به جای آن مکانی را در بهشت به تو ارزانی داده است. رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمود: مومن هر دو منزل خود را می‌بیند. قتاده می‌گوید: رسول‎الله صلی الله علیه وسلم برای ما چنین نیز فرمود که قبر مومن بعد از این سوال و جواب گشاد کرده می‌شود و کافر و منافق بعد از جواب دروغین که در پاسخ فرشته‌ها می‌دهند، خطاب به آنها گفته می‌شود: تو نه خودت فهمیدی و نه از دیگران پیروی کردی. بعد میان دو گوش‌هایش به وسیله چکش مورد ضربه قرار می‌گیرد و جیق می‌کشد و به جز جن و انسان‌ها همه موجودات صدای جیق او را می‌شنوند. بخاری و مسلم.

آنچه که در حدیث بدان اشاره شد مبنی بر اینکه هر انسانی مسکن و منزل خود را در دوزخ یا بهشت مشاهده خواهد کرد، محدود به چند ساعت یا چند روز نیست، بلکه بنا به تصریح پیامبر صلی الله علیه وسلم در تمام مدت اقامت در قبر چنین چیزی به او نشان داده می‌شود، در حدیثی از حضرت عبدالله بن عمر رضی الله عنه چنین آمده است که رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمود:

(إِنَّ أَحَدَکمْ إِذَا مَاتَ عُرِضَ عَلَیهِ مَقْعَدُهُ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِی إِنْ کانَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَمِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَإِنْ کانَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ فَمِنْ أَهْلِ النَّارِ فَیقَالُ هَذَا مَقْعَدُک حَتَّى یبْعَثَک اللَّهُ یوْمَ الْقِیامَةِ)

(هرگاه یکی از شما بمیرد صبح و شام منزل و مسکنش را به او نشان خواهند داد، اگر از اهل بهشت باشد منزل بهشت و اگر اهل دوزخ باشد در جهنم منزلش را می‌بیند و خطاب به او گفته می‌شود: این منزل تو است و تا روز قیامت در قبر هستی و بعد از برپا شدن قیامت بدان جا منتقل خواهی شد.)

امام ترمذی از حضرت ابوهریره رضی الله عنه حدیثی را چنین نقل می‌کند: رسول‎الله صلی الله علیه وسلم فرمود: (قَدْ کنَّا نَعْلَمُ أَنَّک تَقُولُ هَذَا ثُمَّ یفْسَحُ لَهُ فِی قَبْرِهِ سَبْعُونَ ذِرَاعًا فِی سَبْعِینَ ثُمَّ ینَوَّرُ لَهُ فِیهِ ثُمَّ یقَالُ لَهُ نَمْ فَیقُولُ أَرْجِعُ إِلَى أَهْلِی فَأُخْبِرُهُمْ فَیقُولَانِ نَمْ کنَوْمَةِ الْعَرُوسِ الَّذِی لَا یوقِظُهُ إِلَّا أَحَبُّ أَهْلِهِ إِلَیهِ حَتَّى یبْعَثَهُ اللَّهُ مِنْ مَضْجَعِ)

(منکر و نکیر بعد از پاسخ صحیح بنده مؤمن خطاب به او می‌گویند: ما می‌دانستیم که تو همین پاسخ را خواهی داد، سپس طول و عرض قبر او به میزان هفتاد ذراع گشاد می‌شود و منور می‌گردد و سپس به او گفته می‌شود: بخواب و استراحت کن. او می‌گوید: می‌خواهم نزد زن و فرزندان و فامیل خود بروم. به او گفته می‌شود: مانند عروسی که تنها نزدیک و محبوب‌ترین فرد می‌تواند او را بیدار کند تا روز رستاخیز بخواب).

ولی آن دو فرشته به منافق می‌گویند: (قَدْ کنَّا نَعْلَمُ أَنَّک تَقُولُ ذَلِک فَیقَالُ لِلْأَرْضِ الْتَئِمی‌عَلَیهِ فَتَلْتَئِمُ عَلَیهِ فَتَخْتَلِفُ فِیهَا أَضْلَاعُهُ فَلَا یزَالُ فِیهَا مُعَذَّبًا حَتَّى یبْعَثَهُ اللَّهُ مِنْ مَضْجَعِهِ ذَلِک)

(ما می‌دانستیم که تو همین پاسخ دروغین را می‌گویی. آنگاه به زمین دستور داده می‌شود که او را بفشارد و زمین هم او را چنان می‌فشارد که پهلوهایش در هم آمیخته می‌شوند و او همواره در عذاب می‌ماند تا روز قیامت که خداوند او را از قبر بلند کند).

وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏

دکتر عمر سلیمان اشقر

منبع: کتاب "قیامت صغری و قیامت کبری"؛ دکتر عمر سلیمان اشقر.‏

عصر اسلام

IslamAge.com