2024 Nov 21

www.islamage.com    

عـنوان    :       

وی در سال 287 هجری دیده به جهان گشود، و مادرش ام ولد بود. پس از کشته شدن برادرش، وی و پسر برادرش عبدالله بن علی المکتفی را آوردند، ولی عبدالله فردی زاهد بود، و دوست نداشت خود را تحت سیطره‌ی آن‌ها قرار دهد. وی پیشنهاد عمویش محمد بن احمد المعتضد را داد و گفت او به خلافت اولی‌تر است. بدینوسیله با محمد بن احمد المعتضد بیعت کردند، وی در آن هنگان سی و هفت ساله بود.

قاهر بعد از اینکه به خلافت رسید، خانواده‌ی برادرش مقتدر را شکنجه و آزار داد، وی فردی سنگدل، و خون‌ریز بود، و سیرتی سوء داشت. او به کنیه‌ی أبا منصور صدا زده می‌شد.

در سال 321 هجری لشکریان علیه خلیفه شورش کردند، که در رأس آنها مونس خادم و وزیرش ابن مقله بود که بر خلع خلیفه اتفاق کردند، اما خبر به گوش خلیفه رسید و برای تصفیه‌ی آنها اقدام کرد، و همه آن‌ها از جمله مونس خادم را به قتل رسانید. از آن پس وی را قاهر بالله نامیدند. در بین افرادی که در فکر خلع قاهر بودند، فقط وزیرش ابن مقله نجات پیدا کرد، اما او نیز خانه و اموالش به آتش کشیده شد.

بعد از اینکه فتنه‌ی خلع قاهر خوابید، وی حقوق لشکریان را پرداخت کرد، بدین صورت توانست سر و صدای آنها را خاموش کند، و آنان را راضی گرداند، سپس زمام امور را بدست گرفت.

دو گروه الساجیه اتباع ابن ابی الساج یکی از فرماندهان معتمد و گروه حجریه از خشم قاهر ترسیدند و کما کان بر مخالفت با وی باقی ماندند، که ابن مقله نیز آنها را بر عدم اطاعت از خلیفه تشویق می‌کرد.

ابن مقله با مکر و حیله، لشکریان را علیه خلیفه قاهر بر انگیخت، تا جایی که قاهر ناچار به فرار شد، سپس در ششم جمادی الاول سال 322 هجری او را گرفتند، و با شکنجه مجبورش کردند تا خود را خلع کند، سپس در حبس به سر می برد تا اینکه در سال 333 هجری او را آزاد کردند، وی در قید حیات بود تا اینکه به سال 339 هجری در عهد طائع لله وفات کرد. وی در آن زمان پنجاه و سه ساله بود.

روایت شده است که قاهر بعد از آزاد شدن از حبس، به خاطر فقر و بر طرف کردن حاجت خویش، دست به سوی مردم دراز می‌کرد و از آنها در خواست کمک می‌کرد. مدت خلافتش یک سال و شش ماه روایت شده است، که چند ماه اول آن در تلاش بود تا خویشتن را از خلع برهاند.

 نقش خاتم وی جمله‌ی "محمد رسول الله" و در روایتی "لله القاهر بالله" گفته شده است.

از علمای مشهور دوران قاهر می‌توان به ابوبکر بن محمد بن الحسن بن درید اشاره کرد، که در شعر و ادب و لغت علامه‌ی زمان خویش بود.

ترجمه و تحقیق: أبو أنس

سايت عصر اسلام

www.IslamAge.com

مصادر و مراجع

*سیر أعلام النبلاء- للذهبی- تحقیق شيخ شعيب الأرناؤوط.
* تاريخ ابن خلدون.
* الکامل فی التاریخ- لابن الأثیر.
* سایت ويكيبيديا، الموسوعة الحرة- سایت إسلام أون لاین . نت- سایت أسرة آل باوزیر العباسیة الهاشمیة.
* الدرة السنیة فی أخبار الدولة العباسیة، تألیف أبوبکر بن عبدالله بن أیبک الدواداری، بیروت 1413هـ/1992م.
* تاريخ الإسلام السياسي والديني والثقافي والاجتماعي، تألیف حسن ابراهيم حسن، دار الجیل ببیروت،الطبعة الرابعة عشرة، 1416هـ/1996م.
* الدولة العباسیة، تألیف محمود شاکر، المکتب الإسلامی، الطبعة الخامسة، 1411هـ/1991م.