2024 Dec 03

www.islamage.com    

عـنوان    :       

او محمد منتصر فرزند جعفر متوکل است، در سال 222 در سامراء دیده به جهان گشود، مادرش ام ولد، اسمش رومیه بوده، و به حبشیه نیز صدا زده می‌شد.

به کنیه‌ی ابو جعفر و در روایتی ابوعبدالله شناخته می‌شد، فردی خوش چهره، گندمگون و از قامتی متوسط و شکمی بزرگ برخوردار بود، و از نظر جسمی فردی تنومند و دارای عقل و استعداد وافر بود.

او نسبت به علویان احسان پیشه کرد، و هر نوع ترس و خوفی که به خاطر منع زیارت حسین وجود داشت را از آن‌ها بر طرف کرد.

بعد از مرگ پدرش در شوال 247 هجری با او دست بیعت دادند، و به همه شهرها این خبر را ابلاغ کردند. منتصر در حالی که خودش در قتل پدرش نقش مستقیم داشت، اما وزیر وی، فتح بن خاقان را به قتل وی متهم کرد و علت قتل وی را خیانت به پدرش معرفی کرد، اما با این وجود، خبر قتل متوکل توسط منتصر در جامعه پخش شده، و مردم بر این باور بودند که حکومت منتصر نیز مانند شیرویه که قاتل پدرش بود، خیلی زود نابود خواهد شد، و دوام چندانی نخواهد آورد. اینگونه نیز شد و خلافت وی بیشتر از شش ماه دوام نیاورد.

منتصر پس از تحویل گرفتن پست خلافت، وزیرش احمد بن خطیب، و وصیف و بغا رهبران ترکها، را تشویق کرد، تا برادرانش معتز و مؤید را از ولایت عهدی خلع کنند، و با فرزندش عبدالوهاب بیعت کنند. منتصر با پافشاری که در این قضیه داشت، موفق به انجام این کار شد، مؤید ناچار از روی ترس موافق کرد، و معتز نیز پس از اندکی استقامت، با سخنان برادرش مؤید قانع شد، و هر کدام در نامه‌ای خلع خود را از ولایت عهدی ابراز داشتند؛ چند صباحی از این قضیه نگذشته بود که مؤید به دست خادمش کشته شد. در روایتی او زنده بود تا اینکه در خلافت برادرش معتز خلع شده و مورد ضرب و شتم قرار گرفته، و سرانجام در همان هنگام کشته شد.

با وجود اینکه منتصر، قبل از قتل پدرش با ترک‌ها عطوفت و مهربانی داشت، اما وی بعد از این واقعه بر آنها خشم گرفته و دشنام شان می‌داد و می‌گفت: اینان قاتلان خلفا هستند، به همین جهت ترک‌ها، به اندیشه‌ی قتل او افتادند. آنها پزشک منتصر، ابن طیفور را با دادن سی هزار درهم فریفتند. طبيب او را با نيشتر زهرآلود رگ زد؛ واقعه‌ی قتل وی، در ربیع الاخر سال 248 هجری رخ داد. منتصر در آن هنگام 26 سال بیشتر نداشت.

منتصر اولین خلیفه‌ی بنی عباسی است، که قبرش شناخته شده است زیرا مادرش خواست تا قبر فرزندش اظهار شود.

در این دوره از خلافت عباسی "وصیف" که یکی از رهبران ترک‌ها بود از طریق ملاطیه، با روم وارد جنگ شد، این مکر و حیله‌ی احمد بن خصیب بود تا رهبران ترک را از دخالت در امور باز دارد.

حکومت‌های کوچک در مشرق و مغرب بلاد اسلامی، در این دوره‌ی کوتاه از خلافت منتصر، تفاوت چندانی نکرده، و همچنان آن مناطق در کنترل آن‌ها بود.

ترجمه و تحقیق: أبو أنس
سايت عصر اسلام
www.IslamAge.com

مصادر و مراجع:

*سیر أعلام النبلاء- للذهبی- تحقیق شيخ شعيب الأرناؤوط.

* تاريخ ابن خلدون.

* الکامل فی التاریخ- لابن الأثیر.

* سایت ويكيبيديا، الموسوعة الحرة- سایت إسلام أون لاین . نت- سایت أسرة آل باوزیر العباسیة الهاشمیة.

* الدرة السنیة فی أخبار الدولة العباسیة، تألیف أبوبکر بن عبدالله بن أیبک الدواداری، بیروت 1413هـ/1992م.

* تاريخ الإسلام السياسي والديني والثقافي والاجتماعي، تألیف حسن ابراهيم حسن، دار الجیل ببیروت،الطبعة الرابعة عشرة، 1416هـ/1996م.

* الدولة العباسیة، تألیف محمود شاکر، المکتب الإسلامی، الطبعة الخامسة، 1411هـ/1991م.