|
|
تاریخ چاپ : |
2024 Oct 18 |
www.islamage.com |
| لینک : |
|
عـنوان : |
مواضع حکیمانه علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه |
|
مواضع حکیمانه علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه پسر عموی رسول الله صلی الله علیه وسلم بود که از میان مردان، اولین فردی بود که اسلام آورد و از میان زنان ام المومنین خدیجه رضی الله عنها اولین زنی بود که اسلام آورد و از میان غلامان زید بن حارثه رضی الله عنه اولین کسی بود که اسلام آورد. علی رضی الله عنه از پیشگامان اولین بود که به اسلام روی آورد؛ از وی مواضع حکیمانه و متعددی به جای مانده و به ثبت رسیده که هر مسلمانی به خاطر آن‌ها احساس عزت نموده و افتخار می‌کند؛ اما ذکر همه‌ی آن‌ها در این مختصر میسر نیست، از این‌رو تنها به ذکر چند نمونه از مواضع قهرمانانه و حکیمانه علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه در راستای کسب رضای الله و پاداش آخرت، اکتفا می‌کنیم.[1] موضع علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه در جان فدایی برای رسول الله صلی الله علیه وسلم و دعوتش چون قریش در دارالندوة جلسه تشکیل داد و بر کشتن رسول الله صلی الله علیه وسلم هم‌پیمان شدند، الله متعال پیامبرش را از این دسیسه آگاه نمود. و رسول الله صلی الله علیه وسلم که باحکمت‌ترین مردمان بود تصمیم گرفت کسانی‌که قصد قتل او را دارند، بسترش را تحت نظر داشته باشند و منتظر بمانند تا رسول الله صلی الله علیه وسلم به سوی آن‌ها خارج شود، پس علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه این جوان قهرمان را امر نمود تا این شب را به جای رسول الله صلی الله علیه وسلم در بستر بخوابد. براستی چه کسی در چنین شرایطی جرات می‌کند در بستر رسول الله صلی الله علیه وسلم بخوابد، درحالی‌که دشمنان خانه را محاصره نموده و در انتظار قتل او هستند؟ چه کسی می‌تواند چنین کاری کرده و در چنین خانه‌ای بماند درحالی‌که می‌داند چون در بستر بخوابد، دشمنان میان او و رسول الله صلی الله علیه وسلم فرقی نمی‌گذارند و تشخیص نمی‌دهند؟ براستی چنین کاری جز از مردان قهرمان و شجاع‌ترین آن‌ها - به فضل الله تعالی - بر نمی‌آید، که الله از علی راضی باد و او را راضی کند. رسول الله صلی الله علیه وسلم به علی رضی الله عنه امر کرد تا چند روزی برای ادای امانت‌ها و وصیت‌هایی که نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم بود و بازگرداندن آن‌ها به صاحبان‌شان، در مکه بماند؛ تحویل امانت‌هایی که از دشمنان رسول الله صلی الله علیه وسلم نزد ایشان بود، آن‌هم به طور کامل؛ و این از بزرگ‌ترین مصادیق عدالت و ادای امانت می‌باشد.[2] موضع علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه در غزوه بدر در رویارویی با سران کفر چون از غزوات بزرگ رسول الله صلی الله علیه وسلم ذکری به میان آید، نام علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه را مقرون بدان می‌یابی، که گاهی پرچم در دست دارد و گاهی جمع دشمنان را متفرق نموده و گاهی قلعه‌های مستحکم را فتح نموده و بت‌ها را ویران می‌کند؛ براستی که او معلمی قهرمان بود. در جنگ بدر، آنگاه که دو سپاه به یکدیگر رسیده و با یکدیگر رویارو شدند و دو طرف معرکه در پیشگاه الله حاضر شده و سید و سرور انبیاء از پروردگاش طلب یاری و مدد نموده و صحابه رضی الله عنهم به تضرع و زاری در پیشگاه پروردگار آسمان‌ها و زمین و برطرف کننده‌ی بلاها روی آوردند، پیش از برافروخته شدن آتش جنگ و درگیری و شعله‌ور شدن آن، عتبة بن ربیعه - که می‌خواست شجاعت خود را نشان دهد - برای نبرد از سپاه مشرکان خارج شده و برادرش شیبه و فرزندش ولید همراه وی از سپاه خارج شدند درحالی‌که او در وسط آن‌ها قرار گرفت؛ پس چون میان دو صف قرار گرفتند، مبارز طلبیدند که سه نفر از انصار برای مبارزه اعلان آمادگی کردند: عوف بن حارث رضی الله عنه و معوذ بن حارث- فرزندان عفراء- رضی الله عنه و عبدالله بن رواحة رضی الله عنه ؛ مشرکان گفتند: شما کیستید؟ گفتند: گروهی از انصار. (مشرکان) گفتند: ما را به شما نیازی نیست. و منادی آن‌ها ندا سر داد: ای محمد، کسانی را از میان قوم‌مان به سوی ما بفرست که در حد و اندازه ما باشند؛ پس گفته شد: برخیز ای عبیدة بن حارث، برخیز ای حمزه و برخیز ای علی؛ چون این سه نفر به مشرکان نزدیک شدند، (مشرکان) گفتند: شما کیستید؟ عبیده گفت: عبیده؛ و حمزه گفت: حمزه و علی گفت: علی. مشرکان گفتند: همرزمانی گرامی. پس عبیده- که پیرترین قوم بود- با عتبه و حمزه با شیبه و علی با ولید بن عتبه به نبرد و پیکار پرداختند. در همان آغاز نبرد علی ولید را کشت و حمزه شیبه را از پای درآورد، اما عبیده و عتبه که با یکدیگر می‌جنگیدند هریک از طرف مقابل ضربه‌ای خورده بود، پس حمزه و علی با شمشیرهای‌شان بر عتبه حمله کرده و کارش را یکسره کرده و دوست‌شان عبیده را حمل نموده و به سپاه مسلمانان ملحق کردند. و به اذن الله متعال این آغاز نصر و پیروزی و باعث شجاعت و تقویت مسلمانان و خواری و رعب و وحشت در قلوب مشرکان شد.[3] بخاری از علی بن ابی‌طالب رضی الله عنه روایت می‌کند که می‌گوید: «من اولین کسی هستم که در روز قیامت برای دادخواهی در پیشگاه الله متعال زانو می‌زنم. قیس بن عباد می‌گوید: و در مورد آن‌هاست که این آیه نازل شده است: «اینان که دو دسته مقابل هم می‌باشند درباره الله به جدال پرداخته‌اند و به کشمکش نشسته‌اند»[4].[5] می‌گوید: آن‌ها کسانی هستند که در روز بدر با یکدیگر به نبرد و پیکار برخاستند: حمزه و علی و عبیده بن حارث و شیبه بن ربیعه و عتبة بن ربیعه و ولید بن عتبه.[6] الله متعال از همه‌ی صحابه راضی باد و آن‌ها را راضی کند. براستی آنان در راه الله به ملامت ملامت کنندگان توجه نکرده و اهمیتی نمی‌دادند، الله عزوجل می‌فرماید: «در میان مؤمنان مردانی هستند که با الله راست بوده‌اند در پیمانی که با او بسته‌اند. برخی پیمان خود را بسر برده‌اند (و شربت شهادت سرکشیده‌اند) و برخی نیز در انتظارند (تا کی توفیق رفیق می‌گردد و جان را به جان آفرین تسلیم خواهند کرد). آنان هیچ‌گونه تغییر و تبدیلی در عهد و پیمان خود نداده‌اند (و کمترین انحراف و تزلزلی در کار خود پیدا نکرده‌اند)».[7]
منبع: برگرفته از کتاب اصول و مبانی دعوت در سیرت اصحاب احمد صلی الله علیه وسلم. مؤلف: د. سعید بن علی بن وهف قحطانی. مترجم: امین پور صادقی. [1]- نگا: البدایة والنهایة، ابن کثیر (7/223). [2]- نگا: تاریخ الخلفاء، سیوطی، ص166. [3]- نگا: البدایة والنهایة، ابن کثیر (3/272، 273) با اندکی تصرف، و فتح الباری (7/299)؛ و زاد المعاد، ابن القیم (3/179)؛ و داستان مبارزه را امام أحمد (1/117)؛ أبو داود (3/52)، (ش: 2665)؛ فی الجهاد، باب المبارزة من حدیث علی ذکر نموده‌اند و اسناد آن قوی است؛ نگا: صحیح سنن أبی داود (2/507). [5]- نگا: بخاری و شرح آن الفتح (7/96). [6]- بخاری و شرح آن الفتح، کتاب المغازی، باب قتل أبی‌جهل (7/296، 297)، (ش: 3965، 3966)؛ و کتاب التفسیر، باب ﴿هَٰذَانِ خَصۡمَانِ ٱخۡتَصَمُواْ فِي رَبِّهِمۡ﴾: (9/443)، (ش: 4744)؛ و نگا: البدایة والنهایة (3/273)؛ و أعلام المسلمین، خالد البیطار، ص62. |
|